यसरी ढल्यो देउवाको राजनीतिक धरोहर
देउवा प्रधानमन्त्री भएदेखि बालुवाटारभित्रै गुमनाम थिए । महाधिवेशनबाट निर्वाचित पदाधिकारीहरु भन्दा बाहिरका चुनाव हारेका व्यक्तिहरुको हालीमुली थियो । लोकप्रिय मतले जितेका दुई महामन्त्रीलाई बाहिरै राखेर अधिकांस राजनीतिक निर्णयहरु गरिए । पार्टीभित्र बहुमतको डण्डा चलाईयो । उनीहरु पार्टी निर्णय मान्न बाध्य भए ।
माओवादीसंगको गठबन्धनमा चुनावमा जान हुन्न भनेर देउवालाई पटकपटक सम्झाउने प्रयास भए । उनले निर्वाचन कहिलै नजित्ने नेताहरुको दवावमा गठबन्धन गराए । बालुवाटारभित्रबाट अनेकौं गलत निर्णय भए । राजदूत नियुक्ती, प्रहरी, प्रशासनमा हुने सरुवा बढुवा देखी ठेक्का पट्टासम्म बालुवाटार भ्रष्टभै सकेको थियो ।
तमाम विकृति मध्येको एक गैरआवासीय नेपाली संघ जस्तो गरिमामय संस्थाका चार टुक्रा पार्ने काम त्यही बालुवाटरबाटै भएको थियो । देउवालाई पार्टी नेताहरुले समेत भेट्न सक्दैनथे । डा। मिनेन्द्र रिजाल देखी डा। स्वर्णिम वाग्लेलाई टिकट नदिने प्रपन्च त्यही रचिएको थियो ।
देशैभरीको निर्वाचन परिणामको अर्थनै नयाँ नेतृत्व भन्ने थियो । देउवा पुनः प्रधानमन्त्री हुनु पर्छ भन्ने तीनै भित्रिए र ज्योतिष बाहेक अरु कोही थिएन् । कार्यकर्ता र जनमत युवाकै पक्षमा थियो । संसदीय दलको निर्वाचनमा सांसदले विवेक प्रयोग गर्लान भन्ने धेरैलाई लागेको थियो तर मत हाल्ने बेलामा मतपत्रको फोटो खिचेर देउवालाई पठाउन बाध्य पारियो ।
गगन थापाले हारे तर उनले कांग्रेसको नेतृत्वका सरकार गठन गर्ने उद्धघोष गरे । थापासहित अर्को महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मालाई सरकार गठन गर्ने प्रकृया भन्दा बाहिरै राखिए । देउवा सिमित घेराभित्र परे । देउवा सत्ताका खेलाडी हुन् ५ पटक भैसके ६ पटक कसैले रोक्न सक्दैन् भन्ने मनोविज्ञान हावी भयो ।
बालुवाटार वरिपरी घुम्ने कांग्रेस नेताहरुलाई देउवा प्रधानमन्त्री नभए सम्म मन्त्री भइन्न भन्ने थियो त्यसैले देउवालाई अन्तिमसम्म प्रधानमन्त्री नछोड्न दवाव दिईरहे । समाचार स्रोत अनुसार नेता रामचन्द्र पौडेल, बालकृष्ण खाँड, पूर्ण बहादुर खड्का प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री दिएर भए पनि सत्ता गठबन्धन बचाउन चाहन्थे तर बिमलेन्द्र निधि, प्रकारशरण र आरजु देउवाको अघि कसैको केही चलेन् । देउवाको स्वास्थ्य अवस्था निकै जिर्ण थियो । मानविय हिसावले समेत आरजु देउवाले अब पुग्यो । बिश्राम लिनु भन्न सक्नु पर्ने थियो तर त्यो ढल्न लागेको बृद्ध शरीरमाथि राजनीति गरियो । कांग्रेसमा वैकल्पिक नेता नभएर होइन् देउवाको छालामा जस्तो रजाई गर्न पाइन्न भनेर अन्तिम सम्म देउवालाई ठड्याउने प्रयास गरियो ।
अन्त्यमा शरिर होइन् पुरै राजनीतिक धरोहर ढल्यो । प्रचण्ड बाहिरिए पछि पूर्ण बहादुर प्रकाशशरणबीच झण्डै हात हालहालको अवस्था आएको थियो । देउवा पुनः प्रधानमन्त्री भएको भए वालुवाटारमा हुदै आएको अनियमितता संस्थागत हुन्थ्यो । पार्टीको थप बदनाम हुन्थ्यो । अर्को निर्वाचनमा कांग्रेस सकिन्थ्यो । गठबन्धन तोडिएर कांग्रेस ठूलो दुर्घटनाबाट बच्यो ।